Giải trình về việc thực hiện yêu cầu của Luật Cư trú

Sáng 22/12, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về “Việc thực hiện yêu cầu của Luật Cư trú về hạn chế xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú và sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện thủ tục đất đai về hành chính, trọng tâm trong lĩnh vực hộ tịch, đất đai.”

Phát biểu khai mạc phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Luật Cư trú năm 2020 đã được Quốc hội khóa XIV, Kỳ họp thứ 10 thông qua và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2021. Theo quy định tại khoản 4 Điều 38 của Luật Cư trú, Chính phủ, Bộ, cơ quan ngang Bộ và cơ quan khác có liên quan có trách nhiệm “rà soát các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành có nội dung quy định liên quan đến Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú hoặc có yêu cầu xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với quy định của Luật này, hạn chế việc sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện các thủ tục hành chính”.

Căn cứ chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, thực hiện Nghị quyết số 198/NQ-UBPL15 ngày 01/10/2021 của Ủy ban Pháp luật về Chương trình giám sát năm 2022, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tổ chức Phiên giải trình về “Việc thực hiện yêu cầu của Luật Cư trú về hạn chế xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú và sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện thủ tục hành chính, trọng tâm trong lĩnh vực hộ tịch, đất đai”.

Thông qua hoạt động giải trình, Ủy ban Pháp luật sẽ có cơ sở xem xét, đánh giá tình hình thực hiện quy định của pháp luật về cư trú trong việc hạn chế yêu cầu xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú và sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện thủ tục hành chính trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin, vận hành các cơ sở dữ liệu điện tử chuyên ngành kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư; trách nhiệm của các cơ quan có liên quan. Từ đó, đôn đốc việc thực hiện của các cơ quan và kiến nghị biện pháp để khắc phục các bất cập, hạn chế trong việc ban hành và tổ chức thực hiện pháp luật về cư trú, góp phần đáp ứng yêu cầu đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ của công dân, tổ chức khi giải quyết công việc, nhất là trong lĩnh vực hộ tịch, đất đai tại các cơ quan nhà nước, bảo đảm quyền tự do cư trú và các quyền, lợi ích hợp pháp khác của công dân ngày càng tốt hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nhấn mạnh, đến ngày 01/01/2023, theo quy định của Luật Cư trú thì Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã được cấp sẽ không còn giá trị thì việc Ủy ban Pháp luật tổ chức Phiên giải trình này là rất có ý nghĩa để đánh giá khả năng thực thi của quy định nêu trên và đề ra các giải pháp xử lý vướng mắc nếu có trên thực tiễn.

Tại phiên giải trình, thống nhất với Báo cáo kết quả nghiên cứu, khảo sát của Thường trực Ủy ban Pháp luật, song các đại biểu bày tỏ băn khoăn về việc rà soát để sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có quy định về giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú và sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện thủ tục hành chính. Cùng với đó là chất lượng dữ liệu, công tác số hóa dữ liệu; tiến độ chia sẻ, kết nối, ứng dụng thông tin giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cưu với các cơ sở dữ liệu điện tử chuyên ngành còn chậm; việc kết nối, chia sẻ thông tin còn hạn chế. Việc cấp căn cước công dân chưa được hoàn thành, tỷ lệ người dân sử dụng ứng dụng VNeID, đăng ký và kích hoạt định danh điện tử còn rất thấp và các yếu tố bảo đảm khác cho công tác triển khai quy định của Luật Cư trú.

Các đại biểu đề nghị trên cơ sở phân tích, đánh giá những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, các cơ quan trong phạm vi thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình khẩn trương, tích cực cùng phối hợp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc.

Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Duy Ngọc giải trình. (Ảnh: P.Thủy)

Giải trình các vấn đề được đưa ra, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Duy Ngọc nêu rõ, Cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia và căn cước công dân gắn chip điện tử là hai dự án quan trọng, được triển khai thực hiện trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, có giai đoạn phải trực hiện giãn cách xã hội nghiêm ngặt, ảnh hưởng đến giao dịch của cơ quan và người dân. Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, quyết tâm của cơ quan được giao nhiệm vụ, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Thứ trưởng Nguyễn Duy Ngọc cũng nêu rõ, Bộ Công an đã chủ động, có trách nhiệm đề nghị Chính phủ xây dựng, thực hiện Đề án 06 về phát triển dữ liệu đến năm 2030, trong đó phân công nhiệm vụ cho các cơ quan trung ương, địa phương trong lộ trình từ 2022 - 2025, 2026 - 2030. Giai đoạn vừa qua, các tiện ích được xây dựng và đưa vào sử dụng đã phục vụ hiệu quả nhu cầu liên quan của công dân, được người dân bước đầu đồng tình.

Thừa nhận việc còn có một số bộ, ngành, địa phương chưa kết nối cơ sở dữ liệu là một thách thức khi thời hạn bỏ Sổ hộ khẩu bằng giấy đang tới rất gần (1/1/2023), song Thứ trưởng Bộ Công an khẳng định, khi họp giao ban hàng tháng, Tổ công tác đã luôn đốc thúc và các bộ, ngành, địa phương còn lại cũng đang nỗ lực khắc phục khó khăn trong đấu thầu mua sắm trang thiết bị, bảo đảm bảo mật cơ sở dữ liệu… Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Bộ Công an đã phối hợp xây dựng văn bản hướng dẫn thực hiện, giải thích quy định pháp luật để các địa phương thực hiện thống nhất.

“Chúng ta đang từng bước hoàn thiện các tiện ích phục vụ người dân. Để hướng dẫn người dân sử dụng các tiện ích mới, tại các địa phương đã thành lập tổ công tác, nhóm đoàn viên thanh niên… hướng dẫn cho người dân trong cộng đồng sử dụng”. Thứ trưởng Bộ Công an nói.

Thứ trưởng Nguyễn Duy Ngọc thông tin, hôm nay, ngày 22/12, Chính phủ ký ban hành Nghị định 104 - NĐ/CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến nộp, xuất trình Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú trong thực hiện thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công. Theo đó, từ ngày 1/1/2023 người dân không cần xác nhận bằng giấy, thay vào đó xác nhận trên môi trường điện tử, không cần sử dụng giấy tờ như trước đây. Bộ Công an cũng triển khai 7 phương thức để trong thời gian quá độ người dân có thể có nhiều công cụ khác nhau thực hiện các thủ tục hành chính, thay vì thực hiện trên môi trường điện tử.

Tại Phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân đã giải trình các vấn đề được đại biểu quan tâm về thực hiện thủ tục hộ tịch, ghi tên thành viên gia đình trên cơ sở dữ liệu đất đai…/.