Xóa sổ sim rác, liệu có khả thi?

Thực hiện công văn chỉ đạo của Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT), các nhà mạng dừng hoạt động của các thuê bao có thông tin không chính xác kể từ ngày 31/3. Các sim có thông tin không trùng khớp với thông tin đối soát với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ bị khoá một chiều. Sau đó sẽ khoá thông tin hai chiều với những thuê bao này và sau 2 tháng sẽ chấm dứt hợp đồng nếu thuê bao không đăng ký chuẩn hoá thông tin cá nhân theo quy định.

Việc chuẩn hóa thông tin được thực hiện theo quy định tại Nghị định 49/2017/NĐ-CP được Bộ TTTT triển khai tuyên truyền từ ngày 13/3. Việc chuẩn hóa thông tin các thuê bao hướng đến ngăn chặn SIM rác, qua đó để định danh số đi động tiến tới xử lý các tin nhắn rác, cuộc gọi rác.

Ðây cũng là vấn đề cốt lõi và then chốt để ngăn chặn tình trạng đối tượng xấu dùng SIM không chính chủ, SIM rác để làm phiền người dân, hoặc tổ chức các hoạt động đòi nợ thuê, đe doạ, tống tiền, nhắn tin, quấy rối, lừa đảo... ảnh hưởng đến tổ chức, cá nhân.

Sau hơn nửa tháng triển khai, tính đến chiều 1/4 vẫn còn khoảng 1,67 triệu thuê bao chưa khớp thông tin với dữ liệu quốc gia về dân cư. Những thuê bao đó gồm: Sim rác (số dư 0 đồng, thuê bao không hoạt động) và những thuê bao không đăng ký lại thông tin cá nhân dù đã nhận được thông báo.

Theo Cục Viễn thông, những thuê bao đã bị khóa một chiều, người sử dụng thuê bao cần nhắn tin (miễn phí) tới đầu số 1414 với cú pháp "TTTB" để nhận được tin nhắn phản hồi các thông tin về thuê bao gồm họ tên, ngày tháng năm sinh, số chứng minh thư/ căn cước công dân/ hộ chiếu. Đây là cơ sở để người sử dụng sim biết được tình trạng chính chủ của thuê bao.

Sau đó, người dùng có thể ra ngay các điểm giao dịch, hoặc gọi điện thoại đến tổng đài chăm sóc khách hàng của nhà mạng (Tổng đài của VinaPhone: 18001091; Viettel: 198; MobiFone: 18001090), để được hỗ trợ để bổ sung thông tin. Sau khi bổ sung thông tin đầy đủ, số điện thoại sẽ không bị khóa nữa.

Sau khi bị khóa 1 chiều, nếu chủ thuê bao không chuẩn hóa thông tin, số thuê bao đó sẽ tiếp tục bị khóa 2 chiều từ ngày 15/4/2023, và từ ngày 15/5/2023, số thuê bao không chuẩn hóa thông tin sẽ bị thu hồi.

Cục Viễn thông nêu rõ, việc rà soát, chuẩn hóa thông tin thuê bao của người sử dụng dịch vụ viễn thông di động để đảm bảo trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là hoạt động cần thiết, phải có sự tham gia, phối hợp của cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người dân nhằm góp phần ổn định trật tự xã hội, kịp thời ngăn chặn, xử các hành vi sử dụng SIM điện thoại có thông tin đăng ký không đúng quy định để thực hiện các hành vi lừa đảo, quảng cáo sai sự thật, thiếu văn hóa, trái với thuần phong mỹ tục…

Trên thực tế, những hoạt động tương tự cũng với mục đích diệt trừ hoàn toàn vấn nạn SIM rác đã được Bộ TTTT triển khai từ... 11 năm trước. Những năm gần đây, các công ty viễn thông đã thực hiện nhiều đợt loại bỏ nạn SIM rác. Năm 2021 đã thu hồi 1,1 triệu SIM rác. Năm 2022 đã tiến hành tổng thanh tra 7 doanh nghiệp viễn thông di động của cả nước. Bên cạnh đó còn có những hành động mạnh mẽ hơn như yêu cầu người dân xác nhận thông tin thuê bao; xây dựng tổng đài nhắn tin phản ánh cuộc gọi, tin nhắn rác; ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo xác định cuộc gọi rác..., qua đó, 22 triệu SIM rác đã bị khóa. Tuy nhiên, SIM rác vẫn tồn tại và đang trở thành phương tiện phạm tội.

Vì vậy, trước những gì đang diễn ra, dư luận có quyền đặt câu hỏi: Việc chuẩn hóa thông tin SIM điện thoại là trách nhiệm của các công ty viễn thông vì đã cung cấp dịch vụ không đúng quy định, song vẫn hoài nghi cách xử lý quyết liệt của các nhà mạng vì không biết đây là lần thứ bao nhiêu, các nhà mạng “dùng đòn roi” với SIM rác nhưng rồi đâu lại… hoàn đấy.

Đối với việc triển khai lần này, ông Nguyễn Phong Nhã, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông nêu rõ, đơn vị này sẽ phối hợp với các sở TTTT tổ chức giám sát, kiểm tra việc tổ chức thực hiện của các doanh nghiệp. Đặc biệt với việc phát triển thuê bao mới, báo cáo lãnh đạo Bộ TTTT xử lý nghiêm bao gồm việc đề nghị đình chỉ hoạt động phát triển thuê bao mới đối với các doanh nghiệp vi phạm, nhất là các hành vi cung cấp dịch vụ cho thuê bao phát triển mới có thông tin thuê bao không đầy đủ hoặc không chính xác; bán và lưu thông trên thị trường SIM thuê bao đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động cho SIM thuê bao. “Cục Viễn thông yêu cầu các nhà mạng cương quyết dừng hoạt động của các thuê bao có thông tin không chính xác theo quy định” - ông Nhã nhấn mạnh.

Về phía người dùng, việc chuẩn hóa thông tin mang lại nhiều lợi ích sát sườn. Bởi theo quy định tại Khoản 1, Điều 2 của Nghị định 49, hành vi sử dụng giấy tờ của người khác (kể cả được cho mượn) hay chuyển SIM mình đăng ký cho người khác sử dụng mà không giao kết lại hợp đồng sẽ chịu xử phạt vi phạm hành chính đến 500 nghìn đồng.

Ngoài ra, theo Cục Viễn thông, khi xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật, các vụ án có liên quan tới số thuê bao di động do cá nhân hay tổ chức đứng tên chủ thuê bao, nhưng không trực tiếp sử dụng mà lại cho người có hành vi vi phạm pháp luật sử dụng, thì người đứng tên chủ thuê bao có trách nhiệm giải trình và chứng minh mình vô can khi cơ quan chức năng yêu cầu, thậm chí phải chịu trách nhiệm liên đới về hình sự nếu như hành vi vi phạm này gây hậu quả nghiêm trọng.

Điều đáng nói nữa là số di động gắn với rất nhiều tài khoản khác chứa các thông tin cá nhân, nhạy cảm, quan trọng của người dùng như tài khoản mạng xã hội, tài khoản ngân hàng, bảo hiểm. Trường hợp số điện thoại thông tin không chính xác dẫn đến nguy cơ người dùng bị mất các tài khoản này. Thuê bao có thông tin không trùng khớp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ gặp khó khăn trong việc làm tài khoản cấp mã định danh công dân, cấp hộ chiếu, thị thực. Bên cạnh đó, với những trường hợp dùng SIM không chính chủ, khi bị mất SIM, không thể báo khóa thuê bao cũng như khôi phục, thậm chí còn bị người khác sử dụng với mục đích xấu. Đó còn là rủi ro về tranh chấp quyền sở hữu đối với SIM, đặc biệt với số đẹp.

Vì vậy, người dùng khi nhận được thông báo từ nhà mạng cần nhanh chóng thực hiện chuẩn hóa thông tin thuê bao. Việc này không chỉ góp phần đáng kể vào việc diệt trừ vấn nạn SIM rác mà qua đó còn đảm bảo lợi ích cho bản thân.

Có thể nói, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin thuê bao đầy đủ và đúng quy định sẽ tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng nhanh chóng xử lý, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội; đồng thời bảo vệ, bảo đảm quyền lợi của người dùng, tạo nền tảng cho hoạt động chính quyền số, công dân số, kinh tế số...

Với sự vào cuộc quyết tâm, mạnh mẽ của các cơ quan chức năng, người dân, chắc chắn việc xóa bỏ SIM rác là việc hoàn toàn có thể làm được./.

Theo Nam Khánh